ADEMHALING EN KIME

ADEMHALINGSVORMEN

 

Algemeen

 

Tijdens onze dagelijkse bezigheden is de aandacht die we hebben voor de ademhaling niet of nauwelijks aanwezig. Het is een natuurlijk proces waar we gewoon aan voorbij gaan. We worden ons alleen bewust van de ademhaling indien deze bemoeilijkt wordt door ziekte, of tijdens zware inspanningen die we moeten leveren, door bijvoorbeeld spor­ten.

 

We kunnen twee adem­typen onderscheiden, de borst- en de buikademha­ling. Tijdens de borstademhaling worden de ribben tijdens de inademing (inspiratie) geheven, bij de uitademing (expiratie) zakken deze weer. Bij het heffen van de ribben wordt de borstholte zowel in sagitale als in dwarse diameter groter. Zakken de rib­ben dan worden beide diameters kleiner. Tijdens de buikademhaling vindt een interactie plaats tussen het middenrif (diafragma) en de buikspie­ren. Door contractie van het middenrif worden de buikorganen naar beneden geduwd, wat tot uitstulping van de voorste buikwand leidt, zo­dat inspiratie mogelijk wordt. Contraheren daarentegen de buikspie­ren, dan wordt het middenrif naar boven gedrukt en volgt expiratie.

 

Beide ademtypen zijn in hun ge­meenschappelijke functie meestal niet te scheiden, maar werken met verschillende intensiteit sa­men. Echter in het systeem van Goju-Ryu Karate-do is de aandacht specifiek gericht op de buikademhaling. De essentie van deze ademhalingstechniek is gebaseerd om de ingeademde lucht te laten verlopen via een bepaald patroon naar de kern,­ of midden van de mens (hara, tan­den), zich daar verzamelt en vervolgens het lichaam weer verlaat. Wanneer we aan dit ademty­pe een bepaalde handeling koppelen, bijvoorbeeld een stoot, trap of we­ring, worden deze hande­lingen altijd gedragen door het midden (bekken), gesteund door het onderstel (benen) en verlopen via de wervelkolom; zogenaamde kern- ofwel geïntegreerde bewegingen.

 

Ibuki No Ho

​

Tijdens specifieke kata-training hanteert men binnen het systeem van Goju-Ryu Karate-do vier verschillende ademhalingsvormen, 'Ibuki no ho' genaamd, waarbij naast de aandacht voor de basiskwaliteiten de ontwikkeling van concentratie, snelheid, kracht en een juiste ademhalings­techniek een belangrijke rol spelen. Zo kunnen we de volgende indeling maken.

​

Seido ho: Tijdens de uitvoering van een kata is de ademhaling natuur­lijk. Zowel in- als uitademing ge­schiedt door de neus met het accent gericht op de ontspannen uitvoering van de technieken in de kata. Deze vorm stimuleert bij de beoefenaar het gevoel van concentratie, welke gedurende de uitvoering van de kata constant gericht is op de lage positie van het lichaam en de vloeiende overgangen van posities en technieken.

Ju ho: Hierbij hanteert de karate-ka tijdens de uitvoering van een kata een gecultiveerde ademhalingstechniek, inademing geschiedt door de neus uitademing door de mond. Alle technie­ken worden langzaam uitgevoerd met 'Muchimi', zware geconcentreerde bewegingen. Tijdens de uitvoering van deze bewegingen moet over een relatief lange tijd kracht worden geleverd, zowel fysiek als mentaal. Echter de spierspanning van de uitgevoerde technieken is niet zo groot als bij kata Sanchin het geval is.

 

Go ho: Hier wordt tijdens de uitvoering van een kata alleen snel uitgeademd door de mond waarbij tevens alle technieken snel en explosief worden uitgevoerd. Hierbij wordt een specifieke ademhalingstechniek gehanteerd, waarbij een interactie plaatsvindt tussen diafragma en buikspieren. Deze trainingsvorm stelt de karate-ka in staat zich optimaal te concentreren op de uitade­ming. Naast de ontwikkeling van snelkracht en uithoudingsvermo­gen heeft deze ademtechniek tevens tot doel de ontplooiing van een 'kiai' te bevorderen.

​

Goju ho: Hier wordt tijdens de uitvoering van een kata alle onderscheiden welke in eerderge­noemde oefenvormen voorkomen tot uiting gebracht.

​

Sanchin

​

Kata Sanchin wordt beschouwd als de belangrijkste fundamentele trainingsvorm binnen het Goju systeem. Ademhaling, lichaam en geest zijn onlosmakend met elkaar verbonden. Het is dan ook een gegeven dat één van de van de geheimen met betrekking tot de Martiale kunsten een juiste ademhaling vereist. Tijdens de beoefening is elke spier in het lichaam aangespannen en de vorm straalt gevechtsspirit uit.  

Eén van de functies die kata Sanchin heeft naast ademhalingscontrole, ontwikkeling van kracht, concentratie en harden van het lichaam, is om de beginnende karate-ka aan te leren zichzelf te bewegen via de kern of midden, om zodoende bewust te worden van elke handeling die gemaakt wordt.

Tijdens Sanchin-training is de ademhaling diep. Hierdoor vindt een verhoogde zuurstofopname plaats­vindt zowel naar het lichaam als naar de hersenen. Dit resulteert in het sneller en scherper reageren van het zenuwstelsel en de hersenen. Dit verhoogde bewustzijn stelt de karate-ka in staat zichzelf optimaal te concentreren op de aangespannen spiergroepen en de uit te voeren technieken, waardoor een volledige ontwikkeling wordt bereikt door alle kracht te bundelen in elke voorko­mende techniek. Daarnaast prikkelt deze ademhalingsvorm het diafragma, waardoor deze efficiënter gaat werken. Door regelmatige training van kata Sanchin wordt niet alleen de coördinatie tussen ademhaling en beweging bevorderd, maar tevens een correcte houding ontwikkeld.

 

Binnen Goju-Ryu Karate-do spreken we van 'Yo ibuki' wanneer het een lui­de externe ademhaling betreft die tevens tot doel heeft de beoefenaar fysiek te sterken. Dit ademtype is ook weer onderverdeeld in vier verschillende basisvormen:

1. Langzaam inademen - langzaam uitademen.

2. Langzaam inademen - snel uitademen.

3. Snel inademen - langzaam uitademen.

4. Snel inademen - snel uitademen.

​

Echter naast deze harde, externe (Go) vorm, bestaat er ook nog een zacht, intern (Ju) ademtype namelijk: 'In Ibuki'. Dit ademtype wordt gehanteerd gedurende de uitvoering van kata-vormen binnen het Goju systeem. In principe is deze ademhaling wat betreft functie en uitvoe­ring praktisch gelijk aan die van 'Yo Ibuki'. Echter het grote verschil tussen beide ademtypes is dat bij 'In Ibuki’ de concentratie zich meer richt op de innerlijke (mentale) beleving tijdens de beoefe­ning, terwijl 'Yo Ibuki' zich meer richt op het uiterlijke (fysieke) aspect.

​

DE KIAI

​

Algemeen

​

De kiai is het meest bekend als schreeuw ter ondersteuning van een aanvalstech­niek tijdens een gevechtssituatie. Echter dit is slechts één van de doelstellingen die het heeft en op zich een oppervlakkige benadering. Belangrijker is het mentale aspect welke inherent is aan de kiai, waardoor als gevolg van een optimale concentratie een ogenblikkelijke reactie gegeven kan worden op een onverwachte aanval. Dit verhoogde bewustzijn zorgt dat de ontwikkelde levens (vitale) energie (Ki) zich spontaan ontlaadt via de schreeuw.

Daar de ontwikkeling van Ki ge­schiedt vanuit de kern, hara of tan­den, heeft Sanchin-training juist een zeer positief effect op de ontplooiing van de kiai. Door contractie van de buikspieren wordt de ingeademde lucht met kracht naar buiten gestuwd. De schreeuw die gekoppeld is aan deze krachtige uitstoot komt dus in wezen niet tot stand via het stemgeluid, maar diep van binnen uit het lichaam. Zo moeten we ons voorstellen dat het geluid van een krachtige kiai tijdens een ge­vecht een aanvaller afschrikt en zelfs zijn zelfvertrouwen kan ontnemen.

 

In de verschillende kata is precies aangegeven op welk moment een kiai als ondersteuning van een techniek gemaakt dient te worden. De oor­zaak hiervoor ligt hoofdzakelijk in de ontwikkeling van karate, met name door het klassikaal lesgeven, wedstrijden en examineren. Voor een juiste ontplooiing van een kiai is deze, min of meer geforceerde ontlading van energie niet de meest gunstige en staat dan ook loodrecht ten opzichte van de stelling welke uitgaat van de spontaniteit die er aan ten grondslag ligt. Waar­schijnlijk heeft een ieder van jullie de ervaring wel eens gehad een spontane kiai te uiten tijdens een intensieve 'kata' training.

Dit vertelde iets over de uiterste staat van concentratie waarin je op dat moment verkeerde. Dit is de essentie van kiai.

 

De verschillende klanken van een kiai

​

Tijdens het uitvoeren van een kiai kunnen verschillende klankvariaties een belangrijk effect hebben op de uitwerking van een techniek. Hieronder volgt een overzicht van de meest voorko­mende variaties welke tijdens het uitvoeren van een kiai gegeven worden.

​

Yah: Wanneer we tijdens het uitvoeren van een kiai deze toon hanteren wordt de kracht van een techniek, naarmate langer en krachtiger wordt uitgeademd, steeds zwakker. Om die reden wordt deze uitvoering alleen gebruikt tijdens een verdediging, of om een tegenstander weg te duwen.

​

Ei: Deze kiai-vorm is luid en doordringend. Het geluid spitst zich op het eind toe, zodat de kracht een doorslagwerkend effect krijgt.

​

Toh: Deze vorm wordt meestal alleen gebruikt tijdens het toestoten in een zwaardgevecht, en dan alleen om een tegenstander weg te duwen.

​

Iei: Deze uitvoering van een kiai is de meest gebruikelijke. Hij begint met een scherpe 'i', waarna de mond verder wordt geopend voor een krachtige 'e', om uiteindelijk aan het eind de toon en kracht weer toe te spitsen op 'i'. Deze kiai start vanuit een totale ontspanning en concentratie, wordt gedragen door een krachtige beweging en heeft een enorm penetrerend ef­fect. De krachtige trillingen die een kiai veroorzaakt kunnen een tegenstander voor een moment verlammen. Dit verkregen effect kan ten eigen voordele worden benut tijdens een gevechtssituatie.

​

De juiste uitvoering van een kiai

​

De letterlijke vertaling van Kiai is: bundelen, eenheid of harmonie van de vitale energie. (Ki = vitale energie, Ai = bundelen, eenheid of harmonie). Tegenwoordig kun je tijdens wedstrij­den dikwijls waarnemen dat deelnemers een luide kiai uitstoten die echter nauwelijks ondersteund wordt vanuit het Tanden. De kiai is dan slechts verworden tot het produceren van geluid en mist zodoende alle effectiviteit.

Het begrijpen van een kiai kan alleen wanneer men kennis heeft omtrent het functioneren van een correcte ademhalingstechniek. De reden voor een goede adem­techniek is dat men op deze manier zonder verspilling van tijd en energie ef­fectief kan reageren. Wordt een kiai uitgevoerd met een verkeerde ademhalingstechniek, waar­bij een duidelijke waarneembare inademing plaatsvindt, dan stelt men zich kwetsbaar op tijdens een gevechtssituatie.

​

In het systeem van Goju-Ryu Karate-do bestaat een kata-trainings­vorm waarbij alle technieken snel en explosief worden uitgevoerd. Deze trainingsvorm heet 'Go-ho' en is vooral bedoeld om, naast de ontwikkeling van snelkracht en uithoudingsvermogen, de specifieke ademtechniek te trainen welke identiek is tijdens de uitvoering van een kiai. De concentratie bij deze vorm is vooral gericht op de uitademing.

​

De kiai voor de aanval

​

Tijdens de uitstoot van een kiai voor een aanval wordt een bijna verlammend werkende schreeuw gege­ven. Hierdoor wordt een tegenstander zodanig afgeleid en geschokt dat zich de mogelijkheid aanbiedt voor een aanval. De ademstoot die volgt valt samen met de uitgevoerde techniek als totale ondersteu­ning. Einde van de kiai en aanzet van een techniek vangen gelijk­tijdig aan. Bij deze vorm wordt elke vezel van het licha­am tijdens de kiai voorbereid om zodra de kiai gegeven is, alle energie in de techniek tot uiting te laten komen. Daarbij is het noodzake­lijk dat lichaam en geest totaal op elkaar zijn afgestemd.

​

De kiai na de aanval

​

Ook deze uitvoering is moge­lijk, het is zelfs één van de meest effectieve vormen. De adem wordt gedurende de aanval samengeperst om vervolgens een fractie van een seconde na het beëindigen van een techniek als ondersteuning te worden losgelaten. Deze ademtechniek heeft een zekere explosieve uitwerking betreffende de uitgeoefende kracht op het raak­vlak. Deze techniek is uitermate gevaar­lijk, maar moeilijk aan te leren daar dit een jarenlange training vereist. Daarbij komt dat door de lange trainingsperiode een positieve karaktervorming plaatsvindt, zodat misbruik van deze techniek praktisch wordt uitgesloten.

​

Het overwinnen van negatieve krachten

​

We moeten ons te allen tijde bewust blijven dat misbruik van de Budo-kunsten extreme gevaren kunnen opleveren. Daarom moeten we trachten om door naast het aanleren van technieken, ook de vorming van ons karakter een centrale plaats te geven in onze training. Van oudsher staan in Azië de verschillende Budo-disciplines onder invloed van religieuze doctri­nes, bijvoorbeeld in Japan door het 'Shintoisme'. Het ontstaan van negatieve ontwikkelingen zoals, nervositeit, angst, agressie enz., vindt altijd plaats binnen in ons. In het technisch curricu­lum van Goju-Ryu Karate-do bestaan verschillende ademhalingsvormen, 'Ibuki no ho' ge­naamd, welke als doel hebben om naast de ontwikkeling van kracht, uithoudingsvermogen en een juiste ademhalingstechniek deze negatieve factoren uit te bannen.

​

Kime

​

Kime is een Budo-term welke binnen het Karate-do te pas en te onpas gehanteerd wordt. We zien dat 'Ki' een onderdeel vormt van het woord, waarbij gedacht moet worden dat deze vitale energie gekoppeld wordt aan een techniek. Je kunt pas spreken van deze koppeling, wanneer een totale ontwikkeling heeft plaatsgevonden van Ki. Do­or elke techniek tijdens de training met maximale snelheid vanuit de kern uit te voeren en waarbij op het moment van impact het gehele lichaam wordt aangespannen, ondersteunt door een juiste ademha­ling, focus en een correcte houding, geeft dat de karate-ka het gevoel één te worden met de uitgevoerde techniek. Hoewel de techniek op dat moment stopt moet de kracht (Ki,vitale energie) doorstromen.

De methode van training welke aanzet tot een juiste ontwikkeling van 'Kime' vinden we terug in, Kihon, Kihon ido, Kata (Sanchin) en Yakusoku kumite. De ontwik­keling van Kime is voor de karate-beoefenaar van zo'n essentieel belang, dat genoemde trai­ningsvormen te allen tijde een belangrijk onderdeel zullen blijven van de traditionele karate training.

​